Nguyên nhân gây mụn bọc và cách xử lý hiệu quả

Để điều trị được tận gốc một vấn đề nào đó, chúng ta cần phải biết nguyên nhân gây ra nó. Vì thế, để điều trị mụn bọc hiệu quả, chúng ta cần phải biết những nguyên nhân gây ra nó.

Nguyên nhân gây ra mụn bọc

Cũng như tất cả các loại mụn khác, mụn bọc hình thành do 3 yếu tố chính:

• Tuyến bã nhờn (dầu) hoạt động quá mức
• Sự tích tụ bất thường của các tế bào chết trong lỗ chân lông
• Sự phát triển quá mức của vi khuẩn P.acnes

Khi 3 yếu tố này kết hợp với nhau, nó tạo điều kiện thuận lợi để mụn bọc phát triển.

Dưới đây, chúng ta cùng đi phân tích 3 yếu tố này.

Tuyến bã nhờn (dầu) hoạt động quá mức

Có nhiều nguyên nhân khác nhau khiến tuyến bã nhờ của bạn hoạt động quá mức. Các nguyên nhân này có thể là độc lập, hoặc cũng có thể có thể kết hợp với nhau.

Dưới đây là một số nguyên nhân cơ bản:

• Di truyền học. Da dầu có xu hướng di truyền trong gia đình. Nếu cha hoặc mẹ bạn có làn da thừa dầu, bạn cũng có khả năng có tuyến bã nhờn hoạt động quá mức.
• Tuổi tác. Da bạn thường có xu hướng tiết nhiều dầu hơn vào thời trẻ và tiết ít hơn khi bạn già đi. Mụn cũng có xu hướng phát triển mạnh hơn ở tuổi dậy thì do các hormone trong cơ thể lúc này chưa được cân bằng hoàn toàn, hệ nội tiết mới bắt đầu hoạt động, khiến tuyến bã nhờn rối loạn theo.
• Nơi bạn sống. Những người sống ở vùng khí hậu nóng ẩm thường có làn da dầu hơn vùng khí hậu nóng ấm.
• Thời tiết. Tuyến bã nhờn thường hoạt động mạnh vào mùa hè so với mùa thu hoặc mùa đông.
• Lỗ chân lông lớn. Lỗ chân lông lớn khiến da của chúng ta tiết nhiều dầu hơn.
• Sử dụng sai sản phẩm chăm sóc da. Tuyến bã nhờn hoạt động quá mức cũng có thể do bạn sử dụng sai các sản phẩm chăm sóc da. Chẳng hạn như một số người thuộc da dầu nhưng lại sử dụng các sản phẩm chứa dầu; hoặc sử dụng các loại kem dưỡng vào mùa đông cho mùa hè.
• Rửa mặt sạch quá mức. Rửa mặt hoặc tẩy tế bào chết quá thường xuyên cũng có thể khiến làn da của bạn thừa dầu. Bởi, việc làm sạch quá mức sẽ khiến bạn lấy đi quá nhiều dầu từ da, làm da trở nên thiếu dầu, thiếu độ ẩm, lúc này tuyến bã nhờn chuyển sang chế độ khẩn cấp, sản xuất một lượng lớn dầu để bù đắp vào lượng vừa mất đi.
• Nội tiết tố. Một tác nhân lớn khác khiến tuyến bã nhờn của bạn hoạt động quá mức chính là nội tiết tố androgen. Androgen có trong các tế bào bã nhờn trên mặt, và có mối liên hệ mật thiết với tuyến bã nhờn. Vì thế, ở những phụ nữ thừa androgen, tuyến bã nhờn sẽ tăng tiết hoạt động.

Sự tích tụ bất thường của các tế bào chết trong lỗ chân lông

Sự tích tụ bất thường của các tế bào chết bên trong lỗ chân lông (hay còn được gọi dưới thuật ngữ y học là Hyperkeratinization, tăng sừng nang) được coi là bước thứ hai trong cơ chế bệnh sinh của các loại mụn (bao gồm cả mụn bọc).

Tăng sừng nang là hiện tượng các tế bào sừng (keratinocytes) đã chết lại không bong ra bình thường trên bề mặt da, mà liên kết lại với nhau, ở lại trong lỗ chân lông, khiến lỗ chân lông bị bít tắc, dẫn đến sự hình của một vi mụn (microcomedone) dưới da. Sau một khoảng thời gian (trung bình là 8 tuần), các tế bào bạch cầu (tế bào miễn dịch) phát hiện thấy vi mụn này và tìm cách loại bỏ chúng. Khiến mụn hình thành. Mụn là phản ứng viêm khi tế bào bạch cầu “chiến đấu” với “các vật thể lạ” trong lỗ chân lông.

Có 2 nguyên nhân chính khiến tế bào chết tích tụ bất thường trong lỗ chân lông ở bệnh nhân mụn trứng cá:

1. Tế bào sừng nhân lên nhanh chóng và bong tróc nhiều, dẫn đến đóng cục trong lỗ chân lông;
2. Sự tăng keratin ở các tế bào lớp ngoài cùng của da (bao gồm tế bào sừng và tế bào chết)

Sự phát triển quá mức của vi khuẩn P.acnes

Propionibacterium acnes (P.acnes hay Cutibacterium acnes) là nguyên nhân trung tâm trong sự phát triển viêm ở mụn bọc.

Trong hệ sinh thái vi khuẩn trên da người, P.acnes cùng nhiều loại vi khuẩn khác giúp chúng ta duy trì một làn da khỏe mạnh. Tuy nhiên, do sự tăng tiết bã nhờn và tích tụ tế bào chết trong lỗ chân lông, P.acnes bắt đầu phát triển mạnh và xâm chiếm nang lông. Nó điều chỉnh sự biệt hóa của các tế bào sừng và làm tăng viêm cục bộ. Tình trạng viêm này gây ra một số vấn đề trên da, như: viêm nang lông, mụn bọc, mụn mủ, vv.

Các yếu tố nguy cơ

Ngoài 3 yếu tố chính trên, có một số yếu tố rủi ro khác khiến mụn bọc phát triển hoặc phát triển trầm trọng hơn. Có thể kể đến là:

• Thuốc. Một số loại thuốc có thể làm trầm trọng hơn tình trạng mụn bọc, hẳng hạn iodides, bromua, steroid đường uống, thuốc chống co giật, lithium, vv.
• Chế độ ăn. Ăn nhiều đường hoặc carbohydrate tinh chế
• Căng thẳng. Căng thẳng không đóng vai trò trực tiếp trong việc gây ra mụn bọc nhưng nó khiến tình trạng mụn trở nên tồi tệ hơn và tồn tại lâu hơn.
• Cọ xát từ vật dụng. Một số bệnh nhân có thói quen kéo chặt dây mũ bảo hiểm, vòng cổ, dây treo và những thứ tương tự như vậy, điều này có thể làm tình trạng thương tổn ở mụn bọc trở nên trầm trọng hơn.
• Nghề nghiệp. Một số công việc phải tiếp xúc với các sản phẩm công nghiệp (chẳng hạn như dầu cắt) cũng có thể gây ra mụn bọc.

Cách xử lý mụn bọc hiệu quả

Từ các nguyên nhân gây ra mụn bọc, chúng ta sẽ biết cách để xử lý mụn bọc sao cho hiệu quả nhất.

Về cơ bản, chúng ta sẽ điều trị mụn bọc như sau:

Nguyên nhân	Điều trị
Tuyến bã nhờn (dầu) hoạt động quá mức	Retinoid
	Thuốc tránh thai đường uống
Sự tích tụ bất thường của các tế bào chết trong lỗ chân lông	Retinoid
	Salicylic acid
Vi khuẩn P.acnes	Kháng sinh tại chỗ
	Kháng sinh đường uống
	Benzoyl peroxide
	Axit azelaic
	Liệu pháp ánh sáng

 

Trong các phương pháp điều trị trên, việc sử dụng Retinoids, Salicylic acid, Benzoyl peroxide và Axit azelaic là phương pháp không kê đơn, tức là bạn có thể mua các sản phẩm có chứa các chất này tại các hiệu thuốc, các cửa hàng mỹ phẩm chính hãng và sử dụng tại nhà. Còn với việc sử dụng kháng sinh, thuốc tránh thai là phương pháp kê đơn, bạn cần đi khám để được bác sĩ kê các loại thuốc thích hợp. Liệu pháp ánh sáng là phương pháp hỗ trợ điều trị, được thực hiện bởi các bác sĩ chuyên khoa.

Retinoid. Thực tế, Retinoid có cả trong kê đơn và không kê đơn. Retinoid không kê đơn là các retinoids nồng độ thấp, retinoid kê đơn là retinoid nồng độ cao. Retinoid được chấp thuận để điều trị mụn vào năm 1971. Từ đó đến nay, nó vẫn được sử dụng như là một phương pháp hiệu quả cho các vấn đề của da. Với mụn bọc, retinoid không kê đơn có thể điều trị trong trường hợp từ nhẹ đến trung bình.

Khi sử dụng trên da, retinoid làm thông thoáng lỗ chân lông, ngăn chặn các tế bào chết tích tụ, tạo điều kiện cho các loại kem và gel thuốc khác hoạt động tốt hơn. Nó cũng rất hiệu quả trong việc làm giảm sự bùng phát của các đợt mụn bọc mới, và giảm sự hình thành của sẹo mụn.

 

Salicylic acid. Salicylic acid ở dạng không kê đơn có nồng độ thấp từ 0,5% đến 2%. Nó hoạt động bằng cách làm bong tróc, phá vỡ các liên kết của tế bào chết tích tụ trong lỗ chân lông. Bạn mất khoảng 4 tuần để nhận thấy sự khác biệt khi điều trị mụn bọc bằng Salicylic acid.

Benzoyl peroxide. Benzoyl peroxide có khả năng tiêu diệu vi khuẩn P.acnes trong lỗ chân lông. Ngoài ra, nó cũng hoạt động như một chất tẩy tế bào chết, giúp hạn chế bã nhờn. Benzoyl peroxide có các nồng độ 2,5%, 5% và 10% được sử dụng tùy thuộc vào tình trạng mụn bọc của bạn.

Axit azelaic. Axit azelaic không kê đơn mang lại nhiều lợi ích cho da mụn: tiêu diệt vi khuẩn P.acnes, thu nhỏ lỗ chân lông từ đó giúp hạn chế dầu thừa, giữ lỗ chân lông thông thoáng bằng cách hoạt động như chất tẩy tế bào chết. Ngoài ra, nó còn làm sáng da và đều màu da.

Kháng sinh tại chỗ và kháng sinh đường uống được sử dụng với mục đích tiêu diệt sự hoạt động quá mức của vi khuẩn P.acnes, từ đó giúp cả giảm viêm.

Tuy nhiên hiện nay, tình trạng kháng kháng sinh của P.acnes đang là một vấn đề nhức nhối toàn thế giới với tỉ lệ kháng thuốc từ 20% vào năm 1979 lên 64% năm 2000. Thế nên, hiệu quả của các phương pháp điều trị mụn bọc có thể bị ảnh hưởng bởi sự hiện diện của P. acnes kháng kháng sinh.

Theo nguyên tắc chung, kháng sinh điều trị mụn cần được kê bởi bác sĩ và tránh sử dụng lâu dài các loại thuốc kháng sinh tại chỗ trong đơn trị liệu, vì chúng có thể dẫn đến sự gia tăng P. acnes kháng kháng sinh.

Thuốc tránh thai đường uống được sử dụng để làm giảm tiết bã nhờn, ức chế sản xuất androgen ở những phụ nữ bị thừa androgen, dẫn đến tuyến bã nhờn hoạt động quá mức sinh ra mụn.

Ngoài ra, Isotretinoin cũng là một loại thuốc kê đơn khác, chỉ được dùng khi mụn bọc đã trở nên nghiêm trọng. Đây là phương pháp điều trị mạnh nhất cho tất cả các loại mụn, tuy nhiên, nó gây ra rất nhiều tác dụng phụ nghiêm trọng, vì thế chỉ được chỉ định bởi bác sĩ có chuyên môn và cần được theo dõi chặt chẽ trong thời gian sử dụng.

Hỗ trợ điều trị, ngăn ngừa tái phát mụn bọc

Để xử lý mụn bọc được triệt để và hiệu quả cao. Ngoài việc sử dụng các liệu pháp điều trị bạn cũng cần thay đổi một số thói quen trong việc chăm sóc da. Hãy ghi nhớ một số điều sau:

1. Không bóp hoặc nặn mụn bọc.

2. Làm sạch da hằng ngày với tẩy trang và sữa rửa mặt; hằng tuần với tẩy tế bào chết

3. Làm sạch bổ sung với gel dược liệu nano. Nano là một bước tiến vượt bậc trong y học hiện đại, nó giúp tạo ra các thành phần dược liệu có kích thước siêu nhỏ (16 +-2 nanomet) giúp thẩm thấu nhanh, hấp thụ tốt vào các ổ viêm, hạn chế sự tắc nghẽn lỗ chân lông.

Gel nano chứa thành phần Curcumin nano hóa chiết xuất từ nghệ được coi là thành phần dược chất lý tưởng giúp giảm sự tắc nghẽn lỗ chân lông (bằng việc giảm sự đóng cục của lớp sừng trên lớp biểu bì da), giúp lỗ chân lông được thông thoáng, dễ dàng đẩy các hỗn hợp gây mụn ra ngoài. Nano Curcumin NDN cũng là một “át chủ bài” trong việc tác động trực tiếp vào vi khuẩn P.acnes, ức chế sự phát triển của vi khuẩn, từ đó giúp giảm viêm nhanh chóng. (Tìm hiểu thêm về Nano Curcumin NDN tại bài viết: Nano Curumin NDN và công dụng chăm sóc da mụn)

Hơn thế nữa, Gel dược liệu nano có thành phần tự nhiên 100% nên không gây ra tình trạng kháng kháng sinh của P.acnes, từ đó nâng cao hiệu quả điều trị mụn bọc.

Tìm hiểu về gel dược liệu nano: TẠI ĐÂY

4. Hạn chế trang điểm, đặc biệt là trang điểm bằng các sản phẩm chứa dầu

5. Ăn uống lành mạnh nhiều trái cây, rau củ tươi, hạn chế đường hoặc carbohydrate tinh chế

6. Tránh căng thẳng, tăng cường tập luyện thể dục thể thao

Kết luận

Có nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra mụn bọc, trong đó 3 nguyên nhân chủ chốt là: bã nhờn hoạt động quá mức, tích tụ tế bào chết trong lỗ chân lông và vi khuẩn P.acnes phát triển mạnh.

Để điều trị mụn bọc thành công, ta cần loại bỏ được cả 3 yếu tố chính này. Mụn bọc có thể khó để “tiêu diệt” và không có cách nào để “tiêu diệt” nhanh được chúng. Vì thế, hãy chuẩn bị tinh thần để “chiến đấu” với nó trong một thời gian dài (có thể là vài tháng đế cả năm).

Sau 3 tháng điều trị mụn bọc tại nhà mà không thấy hiệu quả, bạn nên tới chuyên khoa da liễu để được thăm khám và có phác đồ điều trị thích hợp hơn.

Mọi thắc mắc cần tư vấn về mụn hay sản phẩm gel dược liệu nano, các bạn có thể để lại bình luận hoặc gọi tới số hotline 0914 307 022 của chúng tôi, các chuyên gia sẽ giải đáp chi tiết hơn!

 

Có Thể Bạn Quan Tâm: cách trị mụn đầu đen, cách trị sẹo và vết thâm trên mặt, cách trị mụn viêm, cách chữa mụn viêm tại nhà